βλέμματα που μιλούν σε μάτια που ακούνε

 

Αθήνα, Γενάρης 2002
της Ιωάννας

...να πάρουμε πίσω τη σιωπηλή και θαμμένη ζωή των γυναικών που διεκδίκησαν το δικαίωμα στην αγάπη τους -

     

Δυο γυναικείες μορφές δεσπόζουν αυτό τον καιρό στη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, προδιαθέτοντάς μας για την έκθεση ζωγραφικής της Εθνικής Πινακοθήκης. Είναι ένας πίνακας του ζωγράφου Γιάννη Μόραλη, του 1946. Τίτλος του "Δυο φίλες". Εναλλακτικός τίτλος που θα δίναμε εμείς "Ζευγάρι γυναικών". Δυο γυναίκες, η μια καθιστή, η άλλη πίσω της όρθια, μας κοιτάνε. Σαν να θέλουν να μας μιλήσουν. Μας λένε "αυτές είμαστε".

Η καθιστή γυναίκα ντυμένη πιο χαρούμενα, στα κόκκινα, (μήπως είναι η "φαμ"; δύσκολο να το πούμε) αλλά με ρούχα καθόλου θηλυπρεπή, μάλλον ρούχα καθημερινής δουλειάς, κρατάει στο χέρι χάρακα ή μπαγκέτα. Δίπλα της στο τραπέζι εργαλεία (υποδεκάμετρο, σφυρί, διαβήτης) όχι βελόνες βελονάκι κλωστές και κεντήματα - αντικείμενα παραδοσιακά γυναικεία.

Η γυναίκα πίσω της με αυστηρό μαύρο σακάκι (θα ήταν η "μπουτς";) το ένα χέρι ακουμπισμένο στέρεα, με δύναμη στο τραπέζι, το άλλο χέρι απλωμένο πίσω από τη φίλη της. Δεν την αγκαλιάζει. Δεν δείχνει φανερά αγάπη ή προστασία. Φανερώνει όμως κτήση και βεβαιότητα. Οι γυναίκες αυτές έχουν πίστη συνωμοσία - συντροφικότητα μεταξύ τους.

Η γυναίκα με τα κόκκινα μας κοιτάζει με βλέμμα ευθύ, ίσως και ευάλωτο, αλλά γεμάτο από την αλήθεια της, ίσως και παράτολμο/ τολμηρό, είναι ο εαυτός της, αυτή είναι από τις δυο η μαστόρισσα/ επιστημόνισσα, κρατάει τα εργαλεία της δουλειάς της. Η δουλειά τής δίνει επιβεβαίωση γι' αυτό που είναι. Η άλλη γυναίκα μας κοιτάζει κάπως με θλίψη, οργή, ίσως με μια επιθετική άχνα στο βλέμμα. Είναι στραμμένη προς την καθιστή γυναίκα, απευθύνεται - συνδέεται με αυτήν. Κι αυτή με το βλέμμα της μας λεει: Ε ναι αυτές είμαστε και λοιπόν; Η Αθήνα θα ανεμίζει έτσι για λίγο καιρό στο λάβαρο της Εθνικής Πινακοθήκης την κρυμμένη στο παρελθόν και στο παρόν ύπαρξη των λεσβιών της.

πίσω στο 2006

Υ.Γ.(1) Ποιο τυχαίο κρυφό χέρι αποφάσισε από όλη τη συλλογή της Εθν. Πινακοθήκης να βάλει αυτό τον πίνακα αντιπροσωπευτικά στο λάβαρο αλλά και στο εισιτήριο της εισόδου; Ένα 'ευχαριστώ' στο χέρι αυτό που υπογραμμίζει υπόγεια και μέσα από την ομορφιά της τέχνης την ύπαρξη των λεσβιών. Σε μας μένει να αναγνωρίζουμε και να φωτίζουμε τα κρυφά και υπόγεια σημάδια της ύπαρξής μας...

Υ.Γ.(2) 4 χρόνια αργότερα (2006). Η έκθεση στην οποία αναφερόταν η παραπάνω αφίσα-πίνακας ήλθε και παρήλθε. Πολλές άλλες εκθέσεις πέρασαν από την Εθνική Πινακοθήκη στο μεταξύ. Παραδόξως (;) στη μια από τις σιδηροκατασκευές όπου αναρτούνται οι γιγαντοαφίσες της Εθνικής Πινακοθήκης, οι δυο γυναίκες παραμένουν ορθωμένες εξακολουθώντας να μας κοιτάζουν και σήμερα Μάιο του 2006. Ο Γιάννης Μόραλης γιόρτασε φέτος τα 90 του χρόνια.